সাৰাংশ: ড° ভূপেন হাজৰিকাৰ “প্ৰচণ্ড ধুমুহাই প্রশ্ন কৰিলে মোক” কবিতাটোত কবিয়ে প্ৰকৃতিৰ পৰা শক্তি, সাহস আৰু বিশালতা আহৰণ কৰি মানৱ সেৱাত ব্ৰতী হোৱাৰ গভীৰ ইচ্ছা প্ৰকাশ কৰিছে। তেওঁ ধুমুহাৰ পৰা প্ৰচণ্ড শক্তি, বজ্ৰৰ পৰা উদাত্ত কণ্ঠ আৰু আকাশৰ পৰা সংকীৰ্ণতা ত্যাগ কৰি পূৰ্ণ বিশালতা বিচাৰিছে। এই সকলোবোৰ গুণ আহৰণ কৰি কবিয়ে দানৱৰ সমাজতো মানৱতাৰ গীত গাব বিচাৰে আৰু মুমূৰ্ষু মানৱক জীৱনৰ বিদ্যুৎ দিবলৈ প্ৰয়াস কৰিছে। কবিতাটোৱে সংকীৰ্ণতাৰ পৰিধি ভাঙি মানৱতাৰ বাবে নিজকে উছৰ্গা কৰাৰ এক মহান আদৰ্শ দাঙি ধৰিছে। এই মহান উদ্দেশ্য সাধনৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় দৃষ্টি, শক্তি আৰু সাহস দিয়াৰ বাবে কবিয়ে আকাশ, ধুমুহা আৰু বজ্ৰক প্ৰণিপাত জনাইছে।
Summary: The poem “Prochondo Dhumuhai Prosno Korile Muk” by the eminent artist Dr. Bhupen Hazarika is a powerful piece reflecting his deep desire to serve humanity. The poet metaphorically asks the mighty storm for its immense strength, the thunder for its bold and resonant voice, and the vast sky for its boundlessness, wishing to shed all forms of narrow-mindedness. His ultimate aim is to use these natural powers to sing songs of humanity even in a “demonic society” (দানৱৰ সমাজ) and to give a spark of life (বিদ্যুৎ) to the dying and oppressed. The poem is a profound call for selflessness, urging one to break free from personal limitations and dedicate one’s life to the upliftment of mankind. The poet pays homage to nature for bestowing upon him the vision, power, and courage to pursue this noble cause.
ভাব-বিষয়ক
১। চমু উত্তৰ দিয়াঃ
(ক) কবিয়ে কাক সংকীর্ণতা এৰি দি পূৰ্ণ বিশালতা দিবলৈ আহ্বান জনাইছে?
উত্তৰ: কবিয়ে আকাশক সংকীর্ণতা এৰি দি পূৰ্ণ বিশালতা দিবলৈ আহ্বান জনাইছে।
(খ) কবিৰ প্ৰাপ্য কি তাক সুধি কোনে প্রশ্ন কৰিছিল?
উত্তৰ: কবিৰ প্ৰাপ্য কি তাক সুধি প্ৰচণ্ড ধুমুহাই প্রশ্ন কৰিছিল।
(গ) কবিক বিশাল দৃষ্টি কোনে দিলে?
উত্তৰ: কবিক মহাকাশে বিশাল দৃষ্টি দিলে।
(ঘ) ‘মুমূর্ষু মানৱক জীৱনৰ বিদ্যুৎ কিঞ্চিতো যদি দিব পাৰোঁ’—ইয়াত ‘বিদ্যুৎ’ শব্দই কি বুজাইছে?
উত্তৰ: ইয়াত ‘বিদ্যুৎ’ শব্দই জীৱনৰ প্ৰেৰণা বা সঞ্জীৱনী শক্তিক বুজাইছে।
(ঙ) প্রচণ্ড ধুমুহাই কবিক কি প্রশ্ন কৰিছিল?
উত্তৰ: প্রচণ্ড ধুমুহাই কবিক তেওঁৰ প্ৰাপ্য কি বুলি প্ৰশ্ন কৰিছিল।
২। বজ্রই কবিক কি কি দিলে?
উত্তৰ: বজ্রই কবিক শক্তিশালী উদাত্ত কণ্ঠ আৰু সাহসৰ যুক্তি দিলে।
৩। কবিয়ে ‘সঁচা উদাৰতা’ কথাষাৰেৰে কি বুজাব খুজিছে?
উত্তৰ: ‘সঁচা উদাৰতা’ কথাষাৰেৰে কবিয়ে বুজাব খুজিছে যে, কোনো বস্তু আনক বিলাই দিলে সেই বস্তু কমি নাযায়, বৰঞ্চ দিওঁতাজনৰ মহানুভৱতাহে প্ৰকাশ পায়। আকাশৰ বিশালতাৰ দৰে নিজৰ গুণসমূহ আনৰ কল্যাণৰ বাবে উজাৰ কৰি দিয়াটোৱেই হৈছে সঁচা উদাৰতা।
৪। কবিয়ে কিহৰ দ্বাৰা দিগন্ত কঁপাবলৈ মন মেলিছে চমুকৈ বুজাই লিখা।
উত্তৰ: কবিয়ে ধুমুহাৰ পৰা লাভ কৰা প্ৰচণ্ড শক্তি আৰু বজ্ৰৰ পৰা পোৱা উদাত্ত কণ্ঠৰ দ্বাৰা দিগন্ত কঁপাবলৈ মন মেলিছে। তেওঁ এই শক্তিৰে সমাজৰ অন্যায়-অবিচাৰৰ বিৰুদ্ধে মানৱতাৰ গীত গাব বিচাৰে।
৫। কবিয়ে কলিজাৰ সঁচা সুৰেৰে সিক্ত কৰি কাৰ সমাজত কি গীত গাবলৈ সাজু হৈছে?
উত্তৰ: কবিয়ে কলিজাৰ সঁচা সুৰেৰে সিক্ত কৰি দানৱৰ সমাজত মানৱৰ গীত গাবলৈ সাজু হৈছে।
৬। আকাশ, ধুমুহা আৰু বজ্ৰক কবিয়ে কি কাৰণে প্ৰণিপাত জনাইছে বহলাই লিখা।
উত্তৰ: কবিয়ে মুমূর্ষু মানৱক জীৱনৰ সঞ্জীৱনী শক্তি দিব বিচাৰে আৰু সমাজত মানৱতাৰ জয়গান গাব বিচাৰে। এই মহান কামৰ বাবে তেওঁক আকাশ, ধুমুহা আৰু বজ্ৰই সহায় কৰিছে।
মহাকাশে তেওঁক বিশাল দৃষ্টি দিছে, ধুমুহাই প্ৰচণ্ড শক্তি দিছে আৰু বজ্ৰই তেওঁক উদাত্ত কণ্ঠ আৰু সাহসৰ যুক্তি প্ৰদান কৰিছে। প্ৰকৃতিৰ এই উপাদানসমূহৰ পৰা পোৱা এই অমূল্য সম্পদৰ বাবেই কবিয়ে তেওঁলোকক শতবাৰ প্ৰণিপাত জনাইছে।
৭। ব্যাখ্যা কৰাঃ
(ক) বজ্ৰৰ গৰ্জনে বক্ষ উজাৰি ক’লে,
তোমাৰ কাম্য কি কোৱা?
মই ক’লোঁ, বজ্র তোমাৰ
শক্তিশালী উদাত্ত কণ্ঠটি দিয়া।
উত্তৰ: উক্ত কবিতাফাঁকি আমাৰ পাঠ্যপুথি ‘অসমীয়া সাহিত্য চয়নিকা (নতুন)’ৰ অন্তৰ্গত ড° ভূপেন হাজৰিকাদেৱৰ ‘প্ৰচণ্ড ধুমুহাই প্ৰশ্ন কৰিলে মোক’ নামৰ কবিতাটিৰ পৰা তুলি অনা হৈছে।
ইয়াত কবিয়ে বজ্ৰৰ পৰা উদাত্ত কণ্ঠ বিচৰাৰ প্ৰসংগ বৰ্ণনা কৰিছে। কবিয়ে যেতিয়া ধুমুহাৰ ওচৰত শক্তি বিচাৰিছিল, তেতিয়া বজ্ৰইও গৰ্জন কৰি কবিৰ মনৰ ইচ্ছা জানিব বিচাৰিছিল। কবিয়ে নিৰ্ভীকভাৱে বজ্ৰৰ পৰা তাৰ শক্তিশালী আৰু গম্ভীৰ মাতটো (উদাত্ত কণ্ঠ) বিচাৰিছিল, যাৰ দ্বাৰা তেওঁ সমাজৰ সকলোৰে মাজত মানৱতাৰ বাণী প্ৰচাৰ কৰিব পাৰে।
(খ) সেয়েহে আকাশ তুমি দিব যদি খুজিছাই
সংকীর্ণতা এৰি দিয়া
অৱদান-ৰূপে তোমাৰ পূৰ্ণ বিশালতা
দিয়া যদি আজিয়েই দিয়া।
উত্তৰ: উক্ত কবিতাফাঁকি আমাৰ পাঠ্যপুথি ‘অসমীয়া সাহিত্য চয়নিকা (নতুন)’ৰ অন্তৰ্গত ড° ভূপেন হাজৰিকাদেৱৰ ‘প্ৰচণ্ড ধুমুহাই প্ৰশ্ন কৰিলে মোক’ নামৰ কবিতাটিৰ পৰা তুলি অনা হৈছে।
এই কবিতাফাঁকিৰ জৰিয়তে কবিয়ে আকাশৰ পৰা বিশালতা বিচাৰিছে। কবিয়ে আকাশক কৈছে যে যিমানে বিলাই দিয়া যায়, সিমানে মহান হ’ব পৰা যায় আৰু সেয়াই সঁচা উদাৰতা। সেয়েহে, যদি আকাশে তেওঁক কিবা দিবই খোজে, তেন্তে তেওঁ যেন সকলো সংকীৰ্ণতা পৰিহাৰ কৰি তেওঁৰ সম্পূৰ্ণ বিশালতাখিনি দান কৰে। কবিয়ে এই বিশালতাৰ জৰিয়তে নিজৰ মনৰ পৰা সকলো ঠেক ভাৱনা দূৰ কৰি মানৱ সেৱাত ব্ৰতী হ’ব বিচাৰে।
(গ) মহাকাশে দিলে মোক বিশাল দৃষ্টি
আৰু ধুমুহাই প্রচণ্ড শক্তি
বজ্রই দিলে মোক উদাত্ত কণ্ঠ
আৰু দিলে সাহসৰ যুক্তি।
উত্তৰ: উক্ত কবিতাফাঁকি আমাৰ পাঠ্যপুথি ‘অসমীয়া সাহিত্য চয়নিকা (নতুন)’ৰ অন্তৰ্গত ড° ভূপেন হাজৰিকাদেৱৰ ‘প্ৰচণ্ড ধুমুহাই প্ৰশ্ন কৰিলে মোক’ নামৰ কবিতাটিৰ পৰা তুলি অনা হৈছে।
এই কবিতাফাঁকিৰ জৰিয়তে কবিয়ে প্ৰকৃতিৰ পৰা কি কি গুণ লাভ কৰিলে তাৰ বৰ্ণনা দিছে। মানৱ সেৱাৰ বাবে কবিয়ে প্ৰকৃতিৰ ওচৰত শক্তি বিচাৰিছিল। তেওঁৰ প্ৰাৰ্থনাত সঁহাৰি জনাই মহাকাশে তেওঁক বিশাল দৃষ্টিভংগী প্ৰদান কৰিলে, ধুমুহাই তেওঁক অসীম শক্তি দিলে, আৰু বজ্ৰই তেওঁক এক গম্ভীৰ মাত (উদাত্ত কণ্ঠ) আৰু সাহসৰ যুক্তি প্ৰদান কৰিলে। এই সকলোবোৰ গুণ লৈ তেওঁ মানৱতাৰ হকে কাম কৰিবলৈ সাজু হৈছে।
(ঘ) মুমূর্ষু মানৱক জীৱনৰ বিদ্যুৎ
কিঞ্চিতো যদি দিব পাৰোঁ
আকাশ, ধুমুহা আৰু বজ্রক
তাৰ বাবে শতবাৰ প্ৰণিপাত কৰোঁ।
উত্তৰ: উক্ত কবিতাফাঁকি আমাৰ পাঠ্যপুথি ‘অসমীয়া সাহিত্য চয়নিকা (নতুন)’ৰ অন্তৰ্গত ড° ভূপেন হাজৰিকাদেৱৰ ‘প্ৰচণ্ড ধুমুহাই প্ৰশ্ন কৰিলে মোক’ নামৰ কবিতাটিৰ পৰা তুলি অনা হৈছে।
এই কবিতাফাঁকিৰ জৰিয়তে কবিয়ে তেওঁৰ জীৱনৰ মূল উদ্দেশ্য প্ৰকাশ কৰিছে। তেওঁ আকাশ, ধুমুহা আৰু বজ্ৰৰ পৰা পোৱা বিশাল দৃষ্টি, প্ৰচণ্ড শক্তি আৰু উদাত্ত কণ্ঠৰে সমাজৰ দুৰ্বল, নিষ্পেষিত আৰু মৃতপ্ৰায় (মুমূর্ষু) লোকসকলক অলপ হ’লেও জীৱনৰ প্ৰেৰণা বা সঞ্জীৱনী শক্তি (বিদ্যুৎ) দিব বিচাৰে। যদি তেওঁ এই কামত সফল হয়, তেন্তে তাৰ বাবে তেওঁ আকাশ, ধুমুহা আৰু বজ্ৰক শতবাৰ প্ৰণাম জনাব।
ভাষা-বিষয়ক
৫। তলত দিয়া শব্দবোৰৰ সমাৰ্থক শব্দ লিখাঃ
- ধুমুহা: বৰদৈচিলা
- বুকু: বক্ষ, হৃদয়
- কাম্য: বাঞ্চনীয়, বিচৰা
- সংকীর্ণতা: ঠেক মনৰ, অনুদাৰতা
- বিশাল: ডাঙৰ, বৃহৎ
- দানৱ: অসুৰ, দৈত্য
- প্ৰণিপাত: সেৱা, প্ৰণাম
- সিক্ত: তিতা, ভিজা
৬। তলত দিয়া শব্দকেইটাত কি কাৰণে ‘ণ’ হৈছে লিখাঃ
- কণ্ঠ: ট-বৰ্গৰ আখৰ ‘ঠ’ৰ লগত যুক্ত হোৱা বাবে ‘ণ’ হৈছে।
- পূর্ণ: ‘ৰ’ৰ পাছত থকা বাবে ‘ণ’ হৈছে।
- প্রচণ্ড: ট-বৰ্গৰ আখৰ ‘ড’ৰ লগত যুক্ত হোৱা বাবে ‘ণ’ হৈছে।
- সংকীর্ণতা: ‘ৰ’ৰ পাছত থকা বাবে ‘ণ’ হৈছে।
- প্রণিপাত: ‘প্ৰ’ উপসৰ্গৰ পাছত একেটা পদতে থকা বাবে ‘ন’ ‘ণ’লৈ পৰিৱৰ্তন হৈছে।
৭। তলত দিয়া শব্দকেইটাত কি কাৰণে ‘ষ’ হৈছে লিখাঃ
- মুমূর্ষু: ‘উ’ কাৰৰ পাছত থকা বাবে ‘ষ’ হৈছে।
- দৃষ্টি: ‘ঋ’ কাৰৰ পাছত থকা বাবে ‘ষ’ হৈছে।
৮। সন্ধি ভাঙাঃ
- দিগন্ত: দিক্ + অন্ত
- সর্বাকাশ: সৰ্ব + আকাশ
- সংকীর্ণ: সম্ + কীর্ণ