সাৰাংশ: মাধৱ কন্দলীৰ দ্বাৰা ৰচিত ‘হনুমন্তৰ লঙ্কাদৰ্শন’ কাব্যাংশটি তেওঁৰ অসমীয়া ৰামায়ণৰ সুন্দৰাকাণ্ডৰ পৰা লোৱা হৈছে। এই অংশত, সীতাৰ সন্ধানত যোৱা হনুমানে বিশাল সমুদ্ৰ অতিক্ৰম কৰি লঙ্কাৰ ত্ৰিকূট বা সুবেল পৰ্বতৰ শিখৰত অৱতৰণ কৰে। পৰ্বতৰ ওপৰৰ পৰা তেওঁ ৰাৱণৰ স্বৰ্ণলঙ্কাৰ অপৰূপ সৌন্দৰ্য আৰু ইয়াৰ সুদৃঢ় নিৰাপত্তা ব্যৱস্থা প্ৰত্যক্ষ কৰে।
লঙ্কা নগৰীখন বিশ্বকৰ্মাৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত আৰু দেখাত দেৱৰাজ ইন্দ্ৰৰ অমৰাৱতীৰ দৰেই আছিল। ইয়াৰ চাৰিওফালে সোণৰ প্ৰাচীৰ আছিল আৰু ঠায়ে ঠায়ে মণি-মুকুতা জিলিকি আছিল। নগৰীৰ কাষৰ বন-বননিত নানা ধৰণৰ ফল-ফুলৰ গছ-গছনিৰে ভৰি আছিল। এই সুৰক্ষিত আৰু বিশাল লঙ্কা দেখি হনুমান চিন্তাত পৰে যে বানৰ সেনাই কেনেকৈ এই সাগৰ পাৰ হৈ ইয়াক আক্ৰমণ কৰিব। অৱশেষত, কাৰ্যসিদ্ধিৰ বাবে তেওঁ গধূলি সময়ত এটা মেকুৰীৰ সমান সৰু ৰূপ ধাৰণ কৰি লঙ্কাত প্ৰৱেশ কৰাৰ সিদ্ধান্ত লয়।
Summary: The poem ‘Hanumantar Lankadarshan’ by Madhav Kandali is an excerpt from the ‘Sundara Kanda’ of his Assamese Ramayana. In this section, Hanuman, in his search for Sita, crosses the vast ocean and lands on the Trikuta or Subela mountain in Lanka. From the mountain peak, he observes the magnificent beauty of Ravana’s golden city of Lanka and its formidable defenses.
The city of Lanka was built by the divine architect Vishwakarma and resembled Amravati, the capital of the gods. It was enclosed by a golden wall, with jewels and gems shining all around. The forests near the city were filled with various types of fruit and flowering trees. Seeing this well-protected and vast city, Hanuman becomes worried, wondering how the monkey army could ever cross the ocean and attack such a fortress. Finally, to accomplish his mission, he decides to shrink his body to the size of a cat and enter Lanka at dusk.
ভাব-বিষয়ক
১। চমুকৈ উত্তৰ দিয়াঃ
(ক) মাধৱ কন্দলী কোন আছিল?
উত্তৰঃ মাধৱ কন্দলী অসমীয়া সাহিত্যৰ শংকৰ-পূৰ্ব যুগৰ (চতুৰ্দশ শতিকা) শ্ৰেষ্ঠ কবি আছিল।
(খ) মাধৱ কন্দলীয়ে কোনখন মহাকাব্য অনুবাদ কৰিছিল?
উত্তৰঃ মাধৱ কন্দলীয়ে বাল্মীকি-ৰচিত সংস্কৃত ‘ৰামায়ণ’ মহাকাব্যখন অসমীয়ালৈ অনুবাদ কৰিছিল।
(গ) মাধৱ কন্দলীৰ ৰামায়ণত কেইটা কাণ্ড পোৱা যায়?
উত্তৰঃ মাধৱ কন্দলীৰ ৰামায়ণৰ মূল সাতটা কাণ্ডৰ ভিতৰত পাঁচটা কাণ্ডহে (অযোধ্যা, অৰণ্য, কিষ্কিন্ধ্যা, সুন্দৰা আৰু লঙ্কা কাণ্ড) পোৱা যায়। আদিকাণ্ড আৰু উত্তৰাকাণ্ড পোৱা নাযায়।
(ঘ) মাধৱ কন্দলীক শংকৰদেৱে কি কবি বুলি অভিহিত কৰিছিল?
উত্তৰঃ মহাপুৰুষ শংকৰদেৱে মাধৱ কন্দলীক ‘অପ୍ରমাদী কবি’ (অৰ্থাৎ ভুল-ভ্ৰান্তি নকৰা কবি) বুলি অভিহিত কৰিছিল।
(ঙ) মাধৱ কন্দলীৰ ৰামায়ণত বৰ্তমানে সন্নিবিষ্ট কোনটো কাণ্ড শংকৰদেৱে ৰচনা কৰে?
উত্তৰঃ মাধৱ কন্দলীৰ ৰামায়ণত বৰ্তমানে সন্নিবিষ্ট উত্তৰাকাণ্ডটো মহাপুৰুষ শংকৰদেৱে ৰচনা কৰে। (আৰু আদিকাণ্ডটো মাধৱদেৱে ৰচনা কৰিছিল)।
(চ) ‘হনুমন্তৰ লঙ্কাদর্শন’— কাব্যাংশ কোনটো কাণ্ডৰ পৰা লোৱা হৈছে?
উত্তৰঃ ‘হনুমন্তৰ লঙ্কাদৰ্শন’— কাব্যাংশটো মাধৱ কন্দলীৰ ৰামায়ণৰ ‘সুন্দৰাকাণ্ড’ৰ পৰা লোৱা হৈছে।
২। মাধৱ কন্দলীৰ বাহিৰে শংকৰ-পূৰ্ব যুগৰ কবিকেইজনাৰ নাম উল্লেখ কৰা।
উত্তৰঃ মাধৱ কন্দলীৰ বাহিৰে শংকৰ-পূৰ্ব যুগৰ আন কেইজনমান উল্লেখযোগ্য কবি হ’ল – হেম সৰস্বতী, হৰিবৰ বিপ্ৰ, ৰুদ্ৰ কন্দলী আৰু কবিৰত্ন সৰস্বতী।
৩। মাধৱ কন্দলীয়ে কোন ৰজাৰ পৃষ্ঠপোষকতা লাভ কৰিছিল? তেওঁ ক’ৰ ৰজা আছিল?
উত্তৰঃ মাধৱ কন্দলীয়ে বৰাহী ৰজা মহামাণিক্যৰ পৃষ্ঠপোষকতা লাভ কৰিছিল। তেওঁ পুৰণি অসমৰ পূব-মধ্যাঞ্চলৰ কোনো এটা অঞ্চলত ৰাজত্ব কৰিছিল বুলি ধাৰণা কৰা হয়।
৪। তলত দিয়াবোৰৰ টোকা লিখাঃ হনুমন্ত, সুগ্ৰীৱ, নীল, অম্ৰাৱৰ্তী, কাশ্যপ নন্দন, বিশ্বকর্মা।
উত্তৰঃ
- হনুমন্তঃ হনুমন্ত বা হনুমান পৱন দেৱতাৰ পুত্ৰ আছিল আৰু তেওঁ শ্ৰীৰামচন্দ্ৰৰ পৰম ভক্ত আছিল। তেওঁ অসীম শক্তি আৰু বুদ্ধিৰ অধিকাৰী আছিল।
- সুগ্ৰীৱঃ সুগ্ৰীৱ আছিল কিষ্কিন্ধ্যাৰ বানৰ ৰাজ্যৰ ৰজা আৰু বালীৰ ভায়েক। ৰামচন্দ্ৰই বালীক বধ কৰি সুগ্ৰীৱক ৰাজ্য ঘূৰাই দিছিল, আৰু তাৰ বিনিময়ত সুগ্ৰীৱে সীতাৰ সন্ধানত ৰামক সহায় কৰিছিল।
- নীলঃ নীল আছিল বানৰ সেনাৰ এজন মুখ্য সেনাপতি, যিয়ে ৰাৱণৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধত ৰামক সহায় কৰিছিল।
- অম্ৰাৱৰ্তীঃ অম্ৰাৱৰ্তী হ’ল দেৱতাসকলৰ ৰজা ইন্দ্ৰৰ ৰাজধানী। এই স্বৰ্গৰ নগৰীখন দেৱশিল্পী বিশ্বকর্মাৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত বুলি বিশ্বাস কৰা হয়।
- কাশ্যপ নন্দনঃ ‘কাশ্যপ নন্দন’ বুলি সূৰ্য দেৱতাক বুজোৱা হয়। পুৰাণৰ মতে, তেওঁ কশ্যপ ঋষি আৰু অদিতিৰ পুত্ৰ।
- বিশ্বকর্মাঃ বিশ্বকর্মা হ’ল দেৱতাসকলৰ শিল্পী বা স্থপতি। তেওঁ দেৱতাসকলৰ বাবে বিভিন্ন ভৱন, ৰথ আৰু অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰ নিৰ্মাণ কৰিছিল। লঙ্কা নগৰীও তেওঁৱেই নিৰ্মাণ কৰিছিল।
৫। লংকা নগৰীৰ কাষৰ বন-বননিত হনুমন্তই কি কি ফল-ফুলৰ গছ দেখিবলৈ পাইছিল?
উত্তৰঃ লংকা নগৰীৰ কাষৰ বন-বননিত হনুমন্তই বিভিন্ন ধৰণৰ ফল-ফুলৰ গছ দেখিবলৈ পাইছিল। তাৰ ভিতৰত শাল, তাল, তমাল, গমাৰি, অশ্বত্থ, বট, নাৰঙ্গ (কমলা), বদৰ (বগৰী), আম, জাম, নাগেশ্বৰ, নাৰিকেল, আমলখি, কদম্ব, পাৰিজাত, সেৱতী, মালতী আদি প্ৰধান আছিল।
৬। হনুমন্তই কি ৰূপ ধৰি লংকা নগৰীত প্ৰবেশ কৰিছিল? তেওঁ সেই ৰূপ ধৰাৰ কাৰণ কি আছিল?
উত্তৰঃ হনুমন্তই এটা মেকুৰীৰ সমান সৰু (বিৰাল সমান সঙ্কুচিত কলেৱৰে) ৰূপ ধৰি লংকা নগৰীত প্ৰৱেশ কৰিছিল।
তেওঁ সেই ৰূপ ধাৰণ কৰিছিল কাৰণ লংকা নগৰীখন ৰাক্ষসৰ দ্বাৰা অতি সুৰক্ষিত আছিল। যদি তেওঁ নিজৰ বিশাল শৰীৰেৰে প্ৰৱেশ কৰিলেহেঁতেন, তেন্তে ৰাক্ষসৰ সেনাই তেওঁক দেখি ধৰি পেলালেহেঁতেন। শত্ৰুৰ চকুত ধূলি দি গোপনে নগৰত প্ৰৱেশ কৰি সীতাৰ সন্ধান উলিওৱাৰ বাবেই তেওঁ সৰু ৰূপ ধাৰণ কৰিছিল।
৭। হনুমন্তই গধূলি সময়ত দেখা লংকা নগৰীৰ এটি বৰ্ণনা দিয়া।
উত্তৰঃ গধূলি সময়ত হনুমন্তই সুবেল পৰ্বতৰ পৰা দেখা লঙ্কা নগৰীখনক জগতৰ ভিতৰতে শ্ৰেষ্ঠ যেন দেখিছিল, যি দেখাত ইন্দ্ৰৰ অম্ৰাৱতীৰ দৰে আছিল। বিশ্বকর্মাই এই নগৰীখনক বহু যত্নৰে নিৰ্মাণ কৰিছিল। নগৰীখনৰ চাৰিওফালে ওখ সোণৰ প্ৰাচীৰ আছিল। ঠায়ে ঠায়ে সোণ, মাণিক আৰু মণি-মুকুতাৰ পোহৰে নগৰখনক উজ্জ্বল কৰি ৰাখিছিল। নগৰখন অতি বিশাল আৰু সুন্দৰ আছিল।
৮। সুৰক্ষিত লংকা নগৰী দেখি হনুমন্তৰ মনলৈ কেনে ধৰণৰ চিন্তা আহিছিল?
উত্তৰঃ সুৰক্ষিত লংকা নগৰী দেখি হনুমন্তৰ মনলৈ গভীৰ চিন্তা আহিছিল। তেওঁ ভাবিছিল যে এই দুৰ্গম আৰু শকত প্ৰাচীৰেৰে ঘেৰা নগৰীখন দেৱতা আৰু অসুৰৰ বাবেও অজেয়। তেওঁ চিন্তিত হৈছিল যে বানৰ সেনাই কেনেকৈ শতেক যোজন সাগৰ পাৰ হৈ ইয়ালৈ আহিব আৰু কেনেকৈ এই নগৰী আক্ৰমণ কৰিব। তেওঁ ভাবিছিল যে সুগ্ৰীৱ, অঙ্গদ, নীল আৰু তেওঁৰ বাহিৰে আন বানৰৰ পক্ষে ইয়ালৈ অহাটো অসম্ভৱ। এই পৰিস্থিতিত শ্ৰীৰাম আৰু লক্ষ্মণে কেনেকৈ কাৰ্যসিদ্ধি কৰিব, সেই লৈ তেওঁ চিন্তাত পৰিছিল।
৯। সুবেল শৃংগত বহি হনুমন্তই কি ভাবিছিল?
উত্তৰঃ সাগৰ পাৰ হৈ সুবেল শৃংগত অৱতৰণ কৰাৰ পিছত হনুমন্তৰ শৰীৰ সুস্থ আছিল আৰু অকণো ভাগৰ লগা নাছিল। তেতিয়া তেওঁ ভাবিছিল যে শতেক যোজন সাগৰ পাৰ হৈ অহাটো তেওঁৰ বাবে কোনো ডাঙৰ কাম নহ’ল আৰু এই কথা আনৰ আগত ক’বলৈও লাজ লাগিব। ইয়াৰ পিছত তেওঁ লঙ্কা নগৰীৰ ফালে দৃষ্টি নিক্ষেপ কৰিছিল।
১০। ‘হনুমন্তৰ লঙ্কাদর্শন’ কাব্যাংশৰ মূল কথাখিনি তোমাৰ নিজৰ কথাৰে লিখা।
উত্তৰঃ ‘হনুমন্তৰ লঙ্কাদৰ্শন’ কাব্যাংশত কবি মাধৱ কন্দলীয়ে হনুমানৰ লঙ্কা যাত্ৰাৰ এক সুন্দৰ বৰ্ণনা দাঙি ধৰিছে। সীতাৰ সন্ধানত এশ যোজন বিশাল সাগৰ পাৰ হৈ হনুমান লঙ্কাৰ সুবেল পৰ্বতত উপস্থিত হয়। তেওঁৰ শৰীৰত কোনো অৱসাদ নাছিল। পৰ্বতৰ ওপৰৰ পৰা তেওঁ সোণেৰে নিৰ্মিত, ওখ প্ৰাচীৰেৰে ঘেৰা লঙ্কা নগৰীখন দেখে, যিখন দেখাত স্বৰ্গৰ অম্ৰাৱতীৰ দৰে আছিল। হনুমানে লঙ্কাৰ কাষৰ মনোৰম উদ্যান আৰু তাত থকা বিভিন্ন ফল-ফুলৰ গছ দেখি মুগ্ধ হয়।
কিন্তু লঙ্কাৰ সুদৃঢ় নিৰাপত্তা ব্যৱস্থা দেখি তেওঁ চিন্তাত পৰে। তেওঁ ভাবে যে তেওঁলোকৰ বানৰ সেনাৰ পক্ষে এই সাগৰ পাৰ হৈ এনে এখন দুৰ্ভেদ্য নগৰী আক্ৰমণ কৰাটো প্ৰায় অসম্ভৱ। সেয়েহে, নিজৰ উদ্দেশ্য পূৰণ কৰিবলৈ তেওঁ নিজৰ বিশাল শৰীৰটো এটা মেকুৰীৰ সমান সৰু কৰি গোপনে লঙ্কাত প্ৰৱেশ কৰাৰ সিদ্ধান্ত লয়।
ভাষা-বিষয়ক
১১। তলৰ শব্দবোৰৰ আধুনিক ৰূপ লিখা: কণ্টকি; ছাতিয়াল; তহিতে; দেখিলন্ত।
উত্তৰঃ
- কণ্টকি – কাঁইটীয়া
- ছাতিয়াল – ছতিয়না
- তহিতে – তাতে
- দেখিলন্ত – দেখিলে
১২। সমার্থক শব্দ লিখা: গগন; বিৰাল; গড়; সমুদ্র; পৱন।
উত্তৰঃ
- গগন – আকাশ, অম্বৰ
- বিৰাল – মেকুৰী, মাৰ্জাৰ
- গড় – প্ৰাচীৰ, দুৰ্গ
- সমুদ্র – সাগৰ, ৰত্নাকৰ
- পৱন – বতাহ, বায়ু, সমীৰ