সাৰাংশ: ‘উদ্যোগী হওঁ আহাঁ’ পাঠটি ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলক চাকৰিমুখী হোৱাৰ সলনি স্ব-নিৰ্ভৰশীল হৈ উদ্যোগী হ’বলৈ উৎসাহিত কৰাৰ উদ্দেশ্যে ৰচনা কৰা হৈছে। পাঠটিত এজন শিক্ষক আৰু ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ মাজত হোৱা কথোপকথনৰ জৰিয়তে উদ্যোগী হোৱাৰ গুণাৱলীসমূহ আলোচনা কৰা হৈছে। সফল উদ্যোগী হ’বলৈ যিবোৰ গুণৰ প্ৰয়োজন, যেনে— ধৈৰ্য, একাগ্ৰতা, আত্মবিশ্বাস আৰু হাৰ নমনা মানসিকতা, সেইবোৰক চাইকেল চলোৱা শিকাৰ দৰে সহজ উপমাৰে বুজোৱা হৈছে। যিদৰে প্ৰথমতে পৰিলেও চেষ্টা এৰি নিদিলে চাইকেল চলাব পৰা যায়, ঠিক তেনেদৰে ব্যৱসায়ত প্ৰথম অৱস্থাত লোকচান হ’লেও হাৰি নাযাই চেষ্টা কৰি থাকিলে এদিন সফল হ’ব পাৰি।
পাঠটিত ভাৰতৰ বিখ্যাত উদ্যোগী নাৰায়ণ মূৰ্তি (Infosys) আৰু ধীৰুভাই আম্বানীৰ উদাহৰণ দি দেখুওৱা হৈছে যে উদ্যোগী হ’বলৈ জন্মগতভাৱে ধনী হোৱাৰ প্ৰয়োজন নাই। প্ৰয়োজন মাথোঁ একাগ্ৰতা, কঠোৰ পৰিশ্ৰম আৰু এক সৃজনীশীল মনৰ। পাঠটিয়ে ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলক কেৱল চাকৰিৰ পিছত দৌৰি নুফুৰি, আনক চাকৰি দিব পৰাকৈ নিজকে এজন সফল উদ্যোগী হিচাপে গঢ়ি তুলিবলৈ অনুপ্ৰেৰণা যোগায়।
Summary : The lesson “Udyogi Howa Aha” (Let’s Become Entrepreneurs) is a motivational piece designed to encourage students to pursue entrepreneurship rather than just seeking jobs. Through a classroom dialogue between a teacher and students, the lesson explores the qualities required to become a successful entrepreneur. Key traits such as patience, concentration, self-confidence, and a never-give-up attitude are explained using the simple analogy of learning to ride a bicycle. Just as one learns to cycle through perseverance despite falling initially, one can succeed in business by not giving up after early setbacks.
The chapter highlights the journeys of famous Indian entrepreneurs like N. R. Narayana Murthy (Infosys) and Dhirubhai Ambani to illustrate that one does not need to be born wealthy to become successful. What is required is concentration, hard work, and a creative mind. The lesson inspires students to broaden their career perspectives beyond traditional employment and to build themselves up as self-reliant job creators.
ভাব-বিষয়ক
১। (ক) দশম শ্ৰেণীৰ শ্ৰেণীকোঠাত সোমোৱা শ্ৰেণী-শিক্ষক গৰাকীৰ নাম কি?
উত্তৰঃ দশম শ্ৰেণীৰ শ্ৰেণীকোঠাত সোমোৱা শ্ৰেণী-শিক্ষক গৰাকীৰ নাম হ’ল প্ৰকাশ গোস্বামী।
(খ) শ্ৰেণী-শিক্ষকগৰাকীয়ে আলোচনা কৰিবলৈ লোৱা নতুন বিষয়টো কি আছিল?
উত্তৰঃ শ্ৰেণী-শিক্ষকগৰাকীয়ে আলোচনা কৰিবলৈ লোৱা নতুন বিষয়টো আছিল – এজন ব্যক্তি কেনেকৈ এজন সফল উদ্যোগী হ’ব পাৰে।
(গ) এজন উদ্যোগী আৰু কৰ্মহীন নিবনুৱাৰ মাজত থকা ক্ষুদ্ৰ ব্যৱধান কি?
উত্তৰঃ এজন উদ্যোগী আৰু কৰ্মহীন নিবনুৱাৰ মাজত থকা ক্ষুদ্ৰ ব্যৱধানটো হ’ল ‘এলাহ’।
(ঘ) এজন সফল উদ্যোগী হ’বলৈ কি কি গুণৰ প্ৰয়োজন?
উত্তৰঃ এজন সফল উদ্যোগী হ’বলৈ ধৈৰ্য, একাগ্ৰতা, নিয়মানুৱৰ্তিতা, সময়ানুৱৰ্তিতা, আত্মবিশ্বাস আৰু হাৰ নমনা মনোবৃত্তিৰ প্ৰয়োজন।
(ঙ) ‘ক’কা ক’লা’ কোম্পানীৰ বিজ্ঞাপনটোত কোৱা কথাটো কি?
উত্তৰঃ ‘ক’কা ক’লা’ কোম্পানীৰ বিজ্ঞাপনটোত কোৱা কথাটো হ’ল – ‘Eat cricket, sleep cricket, dream cricket, drink cricket.’
(চ) নাৰায়ণ মূৰ্তি কোন?
উত্তৰঃ নাৰায়ণ মূৰ্তি হ’ল ভাৰতবৰ্ষ তথা বিশ্বৰ এজন সফল উদ্যোগী আৰু ‘Infosys’ কোম্পানীৰ প্ৰতিষ্ঠাপক।
(ছ) বিজিতে ছাৰক উদ্যোগী সম্পৰ্কে কি কৈছিল?
উত্তৰঃ বিজিতে ছাৰক কৈছিল যে উদ্যোগীসকল হ’ল এনে ব্যক্তি যিয়ে নিজে ব্যৱসায় বা উদ্যোগ আৰম্ভ কৰি কোনো বস্তু বা সেৱা বিক্ৰী কৰি নিজৰ জীৱিকা উলিয়াই আৰু আনকো কৰ্মসংস্থান দিবলৈ সক্ষম হয়।
(জ) প্ৰথম অৱস্থাত উদ্যোগীয়ে কি কৰিবলৈ সাজু থাকিব লাগিব?
উত্তৰঃ প্ৰথম অৱস্থাত এজন উদ্যোগীয়ে যিকোনো কাম কৰিবলৈ সাজু থাকিব লাগিব, যেনে যোতা চিলোৱাৰ পৰা চণ্ডী পাঠলৈকে।
(ঝ) টমাছ আলফা এডিছনে ইলেকট্ৰিক বাল্ব তৈয়াৰ কৰাত বাৰে বাৰে విফল হৈ কি কৈছিল?
উত্তৰঃ টমাছ আলফা এডিছনে ইলেকট্ৰিক বাল্ব তৈয়াৰ কৰাত বাৰে বাৰে বিফল হৈ কৈছিল – “মই বিফল হোৱা নাই। মাত্ৰ বুজিলোঁ যে ১০০০০ ধৰণে ই কাম নকৰে।”
২। চমুকৈ বুজাই লিখা –
(ক) ‘উদ্যোগী পুৰুষ সিংহৰ সমান, এলাগীয়া কাপুৰুষৰ নিচান।’ – শিক্ষকগৰাকীয়ে কিয় এইদৰে ক’লে বুজাই লিখা।
উত্তৰঃ শিক্ষক প্ৰকাশ গোস্বামীয়ে ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলক উদ্যোগী হোৱাৰ প্ৰেৰণা দিবলৈ এই কথাষাৰ কৈছিল। এজন উদ্যোগী ব্যক্তিয়ে নিজৰ কৰ্মৰ জৰিয়তে সমাজত সিংহৰ দৰে সন্মান আৰু প্ৰতিপত্তি লাভ কৰে। তেওঁলোকে নিজৰ লগতে আন দহজনৰ বাবেও কৰ্মসংস্থানৰ সৃষ্টি কৰে। আনহাতে, যিসকল লোকে এলাহ কৰি কৰ্মহীন হৈ বহি থাকে, তেওঁলোকক কাপুৰুষৰ লগত তুলনা কৰা হৈছে কাৰণ তেওঁলোকে নিজৰ জীৱনৰ দায়িত্ব ল’বলৈ ভয় কৰে আৰু সমাজৰ বোজা হৈ পৰে। সেয়েহে, উদ্যোগী পুৰুষক তেওঁৰ কৰ্মৰ বাবে সিংহৰ সমান বুলি কোৱা হৈছে।
(খ) সফল উদ্যোগী হ’বলৈ কিয় কঠিন?
উত্তৰঃ সফল উদ্যোগী হ’বলৈ এই কাৰণেই কঠিন কাৰণ ইয়াৰ বাবে কিছুমান বিশেষ গুণৰ প্ৰয়োজন হয়, যিবোৰ সকলোৰে নাথাকে। সেই গুণবোৰ হ’ল— ধৈৰ্য, একাগ্ৰতা, নিয়মানুৱৰ্তিতা, সময়ানুৱৰ্তিতা, আত্মবিশ্বাস আৰু কেতিয়াও হাৰ নমনা মানসিকতা। বহু লোকে ব্যৱসায়ত এবাৰ বা দুবাৰ বিফল হ’লেই হাৰ মানি লয় আৰু চেষ্টা কৰিবলৈ এৰি দিয়ে। কিন্তু যিজনে ধৈৰ্য আৰু একাগ্ৰতাৰে চেষ্টা কৰি থাকে, তেওঁহে এদিন সফল উদ্যোগী হ’ব পাৰে। সেয়ে সফল উদ্যোগী হোৱাটো কঠিন বুলি কোৱা হৈছে।
(গ) ‘এজন উদ্যোগী হ’বলৈ যোৱাটোও চাইকেল চলাবলৈ শিকাৰ দৰে একোটাহঁত প্ৰচেষ্টাৰে কৰা কাম’ বুলি শিক্ষকগৰাকীয়ে কিয় কৈছে বুজাই লিখা।
উত্তৰঃ শিক্ষকগৰাকীয়ে এইষাৰ কথাৰে বুজাব বিচাৰিছে যে উদ্যোগী হোৱাটো এটা অভ্যাস আৰু অনুশীলনৰ বিষয়। চাইকেল চলাবলৈ শিকাৰ সময়ত মানুহ প্ৰথমতে বহুবাৰ পৰে, আঘাত পায়, কিন্তু চেষ্টা এৰি নিদিয়ে। বাৰে বাৰে চেষ্টা কৰাৰ ফলত এদিন তেওঁ চাইকেল চলাবলৈ শিকে। ঠিক তেনেদৰে, এজন ব্যক্তিয়ে যেতিয়া উদ্যোগী হ’বলৈ যায়, তেতিয়া তেওঁ প্ৰথম অৱস্থাত বহুতো বাধা-বিঘিনি আৰু বিফলতাৰ সন্মুখীন হ’ব পাৰে। কিন্তু যিজনে চাইকেল শিকাৰ দৰে ধৈৰ্য আৰু একাগ্ৰতাৰে চেষ্টা কৰি থাকে, তেওঁ এদিন নিশ্চয় সফল হয়। সেয়েহে, উদ্যোগী হোৱাৰ যাত্ৰাটোক চাইকেল শিকাৰ লগত তুলনা কৰা হৈছে।
৩। ‘ইনফ’ছিছ’ কোম্পানীৰ প্ৰতিষ্ঠাপক কোন? তেওঁ ভাৰতবৰ্ষ তথা বিশ্বৰ এজন সফল উদ্যোগী হোৱাৰ আঁৰৰ কাহিনীটো বৰ্ণনা কৰা।
উত্তৰঃ ‘ইনফ’ছিছ’ কোম্পানীৰ প্ৰতিষ্ঠাপক হ’ল নাৰায়ণ মূৰ্তি।
নাৰায়ণ মূৰ্তি এজন সাধাৰণ মধ্যবিত্ত পৰিয়ালৰ লোক আছিল। তেওঁৰ সৰুৰে পৰা উদ্যোগী হোৱাৰ দুৰ্বাৰ হেঁপাহ আছিল। তেওঁ প্ৰথমে ‘Softronics’ নামৰ এটা কোম্পানী আৰম্ভ কৰিছিল, কিন্তু সেয়া విফল হয়। তাৰ পিছত তেওঁ চাকৰি কৰে যদিও নিজৰ সপোন পূৰণ কৰিবলৈ কেইজনমান বন্ধুৰ লগত মিলি ‘Infosys’ নামৰ কোম্পানী আৰম্ভ কৰে। এই কোম্পানী খুলিবলৈ তেওঁৰ পত্নীয়ে নিজৰ সাঁচতীয়া ধনৰ পৰা দহ হেজাৰ টকা আগবঢ়াইছিল। প্ৰথম অৱস্থাত বহুতো বাধা-বিঘিনিৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হৈছিল যদিও তেওঁলোকে ধৈৰ্য আৰু একাগ্ৰতাৰে কাম কৰি যোৱাৰ ফলত ‘Infosys’ আজি বিশ্বৰ এখন আগশাৰীৰ কোম্পানীত পৰিণত হৈছে। এয়াই আছিল তেওঁৰ সফল উদ্যোগী হোৱাৰ আঁৰৰ কাহিনী।
৪। ‘ছাৰ, এজন উদ্যোগী হ’বলৈ শিক্ষাৰ অৰ্হতা কেনেধৰণৰ হ’ব লাগিব?’— এইদৰে কোনে সুধিছিল? তাৰ উত্তৰত শিক্ষকে কি কৈছিল বুজাই লিখা।
উত্তৰঃ এইদৰে ছাত্ৰ প্ৰীতমে সুধিছিল।
তাৰ উত্তৰত শিক্ষকে কৈছিল যে উদ্যোগী হ’বলৈ শিক্ষাগত অৰ্হতা নিৰ্ভৰ কৰিব উদ্যোগটোৰ ধৰণৰ ওপৰত। উদাহৰণস্বৰূপে:
- এখন সাধাৰণ গেলামালৰ দোকান বা গেলামালৰ দোকান খুলিবলৈ কোনো বিশেষ ডিগ্ৰীৰ প্ৰয়োজন নাই, কিন্তু বুদ্ধি আৰু সাধাৰণ জ্ঞানৰ প্ৰয়োজন।
- এখন বিউটি পাৰ্লাৰ, মটৰ গেৰেজ বা মোবাইল ফোন ভাল কৰা দোকান খুলিবলৈ সেই কামৰ বিশেষ দক্ষতা বা Skill থকাটো প্ৰয়োজন।
- কিন্তু আধুনিক সময়ত প্ৰযুক্তি (Technology), তথ্য-প্ৰযুক্তি (Information technology) বা জ্ঞান (Knowledge)ৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি গঢ়ি উঠা উদ্যোগৰ বাবে সেই বিষয়ৰ শিক্ষা, জ্ঞান আৰু কৌশল থকাটো অতিকে জৰুৰী। যেনে— এখন হস্পিটেল খুলিবলৈ হ’লে নিজে এজন ডাক্তৰ হ’লে সুবিধা হয়।
৮। চমুটোকা লিখা –
(ক) টমাছ আলফা এডিচন: টমাছ আলফা এডিচন এজন বিশ্ববিখ্যাত বিজ্ঞানী আছিল। তেওঁ ইলেকট্ৰিক বাল্ব তৈয়াৰ কৰোঁতে দহ হেজাৰবাৰ বিফল হৈছিল। কিন্তু তেওঁ হাৰ নমনা মনোবৃত্তিৰে চেষ্টা কৰি গৈছিল আৰু অৱশেষত সফল হৈছিল। বিফলতাৰ বিষয়ে তেওঁ কৈছিল, “মই বিফল হোৱা নাই। মাত্ৰ বুজিলোঁ যে ১০০০০ ধৰণে ই কাম নকৰে।”
(খ) আলেকজেণ্ডাৰ গ্ৰাহামবেল: আলেকজেণ্ডাৰ গ্ৰাহামবেল আছিল টেলিফোনৰ আৱিষ্কাৰক। তেওঁৰ এই আৱিষ্কাৰক এজন ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে ‘এটা আচৰিত পুতলা’ বুলি কৈছিল, যাৰ কোনো ব্যৱহাৰ নাই। কিন্তু আজি টেলিফোন অবিহনে পৃথিৱী অচল।
(গ) চেষ্ট্ৰাৰ কাৰ্লচন: চেষ্ট্ৰাৰ কাৰ্লচন এজন আৱিষ্কাৰক আছিল। তেওঁৰ আৱিষ্কাৰটো ২০টা কোম্পানীয়ে অগ্ৰাহ্য কৰাৰ পিছত ‘হেলয়ড’ নামৰ এটা সৰু কোম্পানীয়ে তেওঁৰ আৱিষ্কাৰৰ স্বত্ব কিনিবলৈ মান্তি হৈছিল। পিছলৈ এই হেলয়ড কোম্পানীটোৱেই ‘জেৰক্স কৰ্প’ৰেচন’ নামেৰে জনাজাত হয়।
(ঘ) বিল গেটছ্: বিল গেটছ্ হ’ল বিশ্ববিখ্যাত ‘মাইক্ৰ’ছফ্ট’ কোম্পানীৰ প্ৰতিষ্ঠাপক। তেওঁৰ মতে, উদ্যোগীসকলৰ বাবে আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ আৰু সংঘাতৰ অধ্যায় হ’ল বিক্ৰী কৰা। এটা বস্তু বনাবলৈ সহজ হ’লেও বজাৰত নতুন বস্তু এটা বিক্ৰী কৰা সহজ নহয়।